Beyin ve Sinir Cerrahisi

Anasayfa

Servikal Disk Hernisi – Boyun Fıtığı

DİSK HERNİSİ NEDİR ?

Bilindiği gibi Omurga; omur  denilen birbirine bağlı kemikler serisinden oluşur. Omurlar birbirine  bir disk ve “faset” eklemleri denilen iki küçük eklemle bağlıdır. Bir omuru diğerine bağlayan sağlam bağlantılı dokulardan oluşan disk, vertebraların arasındaki bir yastık ya da amortisör gibi görev yapar. Disk ve faset eklemleri,hareketlerinize , eğilmenize ,boynunuzu ve sırtınızı döndürebilmenize olanak sağlar.

Disk ,“anulus fıbrosus “ adı verilen sert dış tabakadan ve “nükleus pulposus “ adı verilen jel kıvamında merkez yapıdan oluşur. Yaşlanmayla beraber diskin merkez yapısı su içeriğini kaybetmeye başlayabilir ve diskin fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir. Disk merkez tabakasında bozulmalar olabileceği gibi,dış tabakada da zedelenme ve yırtılmalar meydana gelebilir. Bu durumda , diskin merkez yapısı dış tabakadaki  yırtıktan, sinirler ve omuriliğin geçtiği kanala doğru taşmasına neden olabilir. Bu duruma disk hernisi (fıtık ) adı verilir.Bu olay boyunda meydana geldiği zaman servikal disk hernisi (boyun fıtığı ) adı verilir. Servikal disk hernisi sinirlere baskı yapabilir ve omuza, kollara,ellere doğru yansıyan ağrıya,sızlamaya,his kaybına veya kuvvet kaybına yol açabilir. Nadiren servikal disk hernisi omurilik üzerinde baskıya neden olabilir ve bu durumda  bacaklarda problemlere neden olabilir.

 

TANI NASIL KONUR ?

Doktorunuz öncelikle ağrının başlangıç zamanını, karakterini ve yayılma yerlerini sorgulayacaktır. Kollarda kas kuvvetlerini , duyu ve refl eks değişikliklerini değerlendirmek için yapacağı muayene ile disk hernisinin şiddeti ve yeri hakkında fikir sahibi olabilir. Dok

torunuzun tanısı, direkt grafi, bilgisayarlı tomografi(BT)veya manyetik rezonans görüntüleme(MRG) kulllanımı iledoğrulanabilir.

 

HANGİ TEDAVİLER MÜMKÜNDÜR ?

Servikal disk hernileri çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebilir. Bu yüzden servikal disk hernisinden kaynaklanan ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler öncelikle uygulanır.

Doktorunuz kısa periyotlarla dinlenme,boyun hareketlerini kısıtlama,ödemi azaltan antiinfl amatuvar ve ağrıyı kontrol eden analjezık ilaçlar , fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid  enjeksiyonu tedavisi  içeren cerrahi olmayan tedavileri uygulamanızı önerebilir. Cerrahi olmayan tedavilerde amaç, disk hernisi materyalinin yarattığı sinirlerdeki irritasyonu azaltmak, ağrıyı hafifl etmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir. Bu , disk hernisi hastalarına uygulanan sıklıkla bir seri tedavi metodundan oluşan organize bakım programı ile başarılı olabilir.

 

CERRAHİ OLMAYAN TEDAVİLER

Servikal disk hernisine bağlı ağrının başlamasından sonra, kısa bir süre (1-2 gün ) fiziksel aktiviteyi azaltmak için dinlenmek faydalı olabilir. Bu kısa süreli dinlenme periyodundan sonra tekrar hareket etmeye başlanması , eklemlerin hareketsizlesşmesini ve kasların güçsüzleşmesini önlemekaçısından önemlidir. Ayrıca doktorunuz bir hemşire ya da fizyoterapist yardımıyla bynunuzu güçlendirici özel egzersizler üzerine eğitime ve antremana başlayabilir.  Bu tip egzersizler evde gerçekleştirilebilir. Kontrollü egzersiz yapabilmek için özel bir program istiyorsanız bir  fizyoterapisti ziyaret edebilirsiniz. Egzersizleri  doktorunuzun veya fizyoterapistin tarif ettiği gibi yapmanız önemlidir.Doktorunuz veya fizyoterapistiniz ayrıca inflamasyonu , ağrınızı ve kas spazmınızı azaltmak için traksiyon , elektrik stimülasyonu, sıcak sargı , soğuk sargı  veya manuel  terapi kullanabilir.

 

İLAÇLAR VE AĞRI YÖNETİMİ

İlaçlar , analjezikler denilen ağrı kescileri içerir. Bazen doktorunuz kas gevşeticiler önerecektir. Çok fazla ısrarlı ağrılarınız varsa doktorunuz kısa bir süre için daha etkili uyuşturucu ilaçlar önerebilir.ilaçların sadece önerilen  dozda kullanılması önemlidir.ilaçların fazla dozda kullanılması daha hızlı iyileşmenize yardımcı olmayacağı gibi, istenmeyen yan etkilere yol açabilir (kabızlık,uykusuzluk,mide kanaması, böbrek sorunları gibi).Daha önce ne tür  tedaviler uygulandığı doktorunuza anlattığınızdan emin olun ve ağrı kesici önerirse size nasıl etki  ettiğini bilmesine izin verin. Ayrıca  uygulanmış olan ilaçların alerjik etkileri olup  olmadığını doktorunuzun fark ettiğine emin olun. Nonsteroidal antiinfl amatuar ilaçlar (NSAIİ) analjeziktir ve disk hernisinin sonuçları  olarak ortaya çıkan  ödem ve infl amasyonu azaltmak için kullanılır. Doktorunuz size infl amatuar  ilaç verdiyse  mide bulantısı ve mide kanaması gibi yan etkilerini takip etmelisiniz. Reçetenin sürekli kullanımının veya uzun süreli ilaç kullanımının herhangi bir problem yaratıp yaratmayacağı  doktorunuz tarafından belirtilmelidir.  Epidural enjeksiyonlar  veya çeşitli blok enjeksiyonları, yoğun kol ağrılarınız varsa önerilebilir. Doktorunuz tarafından, epidural (omurilik zarı dışına ) veya sinir  kökleri çevresine özel bir müdahele  ile kortikosteroid ve lokal anestezik  madden uygulanması sonucu gerçekleştirilir. Başlangıç enjeksiyonundan sonra bir veya iki enjeksiyon  daha ileri bir tarihte yapılabilir. Bu kapsamlı bir rehabilitasyon ve tedavi programının bir parçası  olarak yapılmalıdır.enjeksiyonun amacı  sinir ve diskteki infl amsyonu azaltmaktır. Tetik nokta enjeksiyonları, omurga boyunca ağrılı yumuşak dokulara ve  ksalara direkt uygulanan lokal anestezik madde (bazen kortikosteroidlerle  birlikte ) enjeksiyonlarıdır. Ara sıra ağrı  kontrolü  için kullanılsalar da tetik nokta enjeksiyonları, bir servikal disk hernisinin iyileşmesine yardımcı olmazlar.

 

CERRAHİ TEDAVİLER

Cerrahi tedavi ,ağrısı tıbbi tedavi yöntemleri ile geçmeyen , belirgin omurilik basısı olan hastalar için  gerekli olabilir. Cerrahinin amacı diskin omuriliğe ve sinire  baskı yapan kısmının ortadan kaldırılmasıdır. Bu Mikrodiskektomi denen yöntemle  yapılır. Disk hernisinin yerine bağlı olarak  cerrah, omurgaya ulaşmak için boynun önünde ve arkasında açılan insizyondan ameliyatı yapar. Ameliyatın,boynun ön tarafından (anterior yaklaşım ) veya boynun arka tarafından ( posterior yaklaşım ) gerçekleştirileceğinin  teknik kararı, disk hernisinin tam yeri, cerrahın tecrübesi ve seçeneklerini  içeren bir çok faktörden etkilenir. Her iki yaklaşımda disk materyalinin sinir yapılara baskısı ortadan kaldırılır. Sonuçlar, genellikle iyidir. Ön taraftan yaklaşımda,genellikle omurlar arasından boşaltılan disk materyali yerine, füzyon sağlamak için kemik materyal veya hareketi  koruyucu protezler konulabilir. Bunun nedenleri ve sonuçları konusunda  size doktorunuz  bilgi verecektir.

 

CERRAHİDEN SONRA NELER BEKLENİR

Birçok hasta  kısa  bir dönem içinde (bazen cerrahiden sonraki 24 saatten daha kısa sürede ) evine gidebilir.  Cerrahiden sonra , doktor normal günlük aktivitelerinize  ne zaman devam edebileceğiniz hakında önerilerde bulunacaktır.Mükemmel bir ameliyat sonrasında bile uygulanacak  rehabilitasyon  programları  günlük yaşamdaki aktivitelerinize hzla geri dönebilmeniz için  yardımcı olabilir. Bu amaçla ameliyat sonrası egzersiz programından veya fizik tedaviden yararlanılır. Doktorunuza iyileşmenize yardımcı olacak egzersizler hakkında danışmalısınız.Cerrahi tedavi , servikal disk hernilerinden kaynaklanan radiküler (kola yansıyan sinir kökü ağrısı ) ağrılarını azaltmakta etkilidir. Fakat bazı boyun ağrıları devam edebilir. Çoğu hasta Mikrodiskektomiye iyi yanıt verir. Fakat her cerrahi girişimde olduğu gibi servikal disk hernisine yönelik girişimler  bazı riskler içerir. Bu riskler; kanama, enfeksiyon,sinir ya da omurilik hasarını içerir. Önden yapılan cerrahi yaklaşımda ses kısıklığı, yutma güçlüğü  gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu tip komplikasyonlar  genellikle  geçicidir. Gelişebilecek en önemli  komplikasyon, büyük damar  veya yemek borusu yaralanmasıdır. Ancak bu tip komplikasyonların görülme oranı  çok düşüktür. Ayrıca ağrının cerrahiden  sonra düzelmemesi  ve belirtilerin tekrarlamas mümkündür. %3-5 civarında hastada disk hernisi  tekrarlayabilir ve sonraki bir zamanda belirtilere neden olabilir.

15 Ocak 2018 Beyin ve Sinir Cerrahisi , , 0 Yorumlar
Daha fazla oku...

Boyun Fıtığı Nedir?

Omurga birbirine eklemlenmiş omurların oluşturduğu yapıdır. Bu yapı omuriliği ve omurilikten çıkan sinir köklerini sarar ve hasarlardan korur. Omurilik, sinir kökleri ve devamındaki sinirler beyinin vücutla iletişimini sağlar. Beyin mesajlarını omurilik boyunca aşağıya doğru iletir ve bu sayede kaslar hareket eder. Sinirler de ağrı, ısı, pozisyon, titreşim gibi duyuları sinir kökleri ve omurilik yoluyla beyine sevkeder ve beyin vücut hakkında anlık bilgiler edinir.

Omurlar birbirine aralarındaki disk ve arkada sağ ve sol olarak iki adet eklem(tıpta faset eklemi olarak adlandırılır) ile eklemlenirler. Disk güçlü bir bağ dokusundan yapılmıştır ve iki omur arasında tampon görevi sağlar. Disk ve faset eklemler sayesinde boyunun sağa, sola, öne, arkaya yapılan karmaşık hareketleri mümkün olur.

Disk, çevrede bir dış katman olarak yer alan ve “annulus fibrosus” adı verilen bir yapı ve içte(merkezde),”nucleus pulposus” denilen jel kıvamında bir maddeden oluşmaktadır. Yaş ile birlikte, merkezdeki jel kıvamındaki madde suyunu kaybeder ve diskin tampon edici özelliği giderek azalır.

Diskteki bu bozunma dış katman için de sözkonusu olabilir. Böylelikle diskin merkezi çevreye doğru yer değiştirebilir(Şekil 2). Bu bazen dış katmanın çevreye doğru bombeleşmesi veya katmanın yırtılarak içteki maddenin dışarıya çıkması şeklinde olabilir. Her iki durumda da diskin sinirlere yaptığı bası sonucu kolda veya omuzda; ağrı, hissizlik veya güç kaybı olabilir. Hekiminiz kollarınızdaki kas gücüne, his kaybının dağılımına ve reflekslerinize bakarak boyun fıtığınızın olup olmadığını, hatta boyun fıtığının omurlarınızın hangilerini ilgilendirdiğini tahmin edebilir. Seyrek olarak bası sadece kolları ilgilendiren sinirlere değil, doğrudan omuriliğe de olabilir ve bu durumda bacaklarda da sorunlara yolaçabilir.

Nasıl Tanınır?

Değerlendirmenin esası; ağrının karakteri, yeri, güç kaybının sözkonusu olduğu kas grupları, his kaybının dağılımı ve kola ait reflekslerin durumunun dikkatlice gözden geçirilmesine dayanır.

Hekiminizin muayenesi direkt grafi, tomografi veya MR çekilerek teyid edilebilir. Direkt grafi kemik yapıdaki anormal çıkıntıları, disk aralığındaki daralmayı, sinir çıkış noktalarındaki darlıkları gösterirse de boyun fıtığı tanısını doğrudan koyduramaz. Tomografi ve MR ile omurlar, disk, omurilik ve sinir çıkışları hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olunabilir. Şekil 3 ‘de sağ sinir köküne ve kısmen de omuriliğe bası oluşturan boyun fıtığının aksiyel MR görüntüleri izlenmektedir. Soldaki yatay ok sağ sinir kökünü, yukarıdan inen ok ise bası yapan disk maddesini göstermektedir.

Elektriksel olarak sinir ileti hızlarının saptanması da(EMG vb tetkikler) basıların neden olduğu sinir hasarları hakkında bilgi verebilir.

Tedavi seçenekleri
Bazı boyun fıtığı hastaları herhangibir tedavi almamış olsalar da iyileşebilirler.
Ağrısı geçmeyen hastalar için başka seçenekler vardır.

Cerrahi Olmayan Tedaviler

Hekiminiz kısa süreli dinlenme, boyunluk, ilaçlar(ağrı kesici, yangı önleyici ve kas gevşetici) ve egzersiz ile tedavi deneyebilir. Cerrahi olmayan tedavinin amacı sinir üzerindeki disk basısını kaldırmak, ağrıyı dindirmek, kasların fizik gücünün yerine gelmesini sağlamaya çalışmaktır. Tedavi sırasındaki aktivitelerin ne olacağı, bu sırada çalışılıp çalışılmayacağı konusunda hekime danışılmalıdır.

Ağrının başlangıcı üzerinden çok zaman geçmemişse 1-2 günlük dinlenmeyle yakınmalar azalabilir. Bu kısa sürelik dinlenmenin ardından eklem ve kasların kuvvetlendirilmesi önemlidir. Hekiminiz, belki bir fizyoterapist yardımıyla, boyun kaslarınızı kuvvetlendirmeniz için özel egzersizler önerebilir ve bu konuda sizi eğitebilir. Bu evde kendi kendinize yapabileceğiniz egzersizler olabileceği gibi, sizin özelliklerinize ve hastalığınızın durumuna özgü bir programın ayaktan bir Fizik Tedavi Kliniğinde yürütülmesi şeklinde de yapılabilir.

Hekiminiz size kontrollu traksiyon, elektriksel uyarı, sıcak uygulama, soğuk uygulama, masaj türünde yaklaşımlarla ağrınızı gidermeye, yangıyı azaltmaya ve kas spazmını gidermeye çalışır.

Ağrının giderilmesine yönelik ilaçlara analjezikler denir. Bunların önemli bir kısmının yangı giderici etkisi de vardır. Bazen bunlara kas gevşetici ilaçlar da eklenir. Bu ilaçların hekim kontrolunda kullanılması önemlidir, çünkü birçoğu yan etkilere sahiptir.

Cerrahi Tedaviler

Ağrısı diğer tedavilerle kontrol altına alınamayan, diğer tedavilerle iyileşemeyeceği aşikar olan veya cerrahi tedavinin gecikmesinde sakınca olan hastalar için cerrahi tedavi gereklidir. Cerrahide amaç sinire doğrudan baskı yapan diski almaktır. Bu işleme diskektomi denir. Boyun fıtığının yerleşim yeri, cerrahın deneyimleri ve daha bazı faktörler hesaba katılarak, beyin cerrahi uzmanı boynunuzun önünden veya arkasından yapacağı bir cerrahi yaklaşımla ilgili bölgeye ulaşır, bası yapan diski alır, sinir köklerini rahatlatır. Ender olarak hem ön, hem de arkadan bileşik bir yaklaşım da tercih edilebilir.

Ameliyat sonrası beklentileri ne olmalı?

Birçok hasta ameliyattan 24 saat gibi kısa bir süre sonrasında taburcu olabilir. Hekiminiz ameliyat sonrasında bir süreliğine boyunluk kullanmanızı önerebilir.

Ameliyat sonrasında günlük yaşama dönüş sürecinde rehabilitasyon programı gerekli olabilir. Cerrahi özellikle kol ve omuz ağrısının giderilmesinde etkili olsa da bir miktar boyun ağrısı kalabilir. Bu da uygun bir fizik tedavi-rehabilitasyon programıyla giderilebilir.
13 Ekim 2017 Beyin ve Sinir Cerrahisi , , 0 Yorumlar
Daha fazla oku...

Bel Ağrıları

Dünyanın herhangi bir zaman ve herhangi bir yerindeki birinci basamak sağlık birimlerinde karşılaşılan yakınmalar içinde sıklık sırasında baş ağrısından sonra 2. sıradadır ve tüm hastalık belirtilerinin yaklaşık % 15’ini oluşturur. İnsanların % 60-90’ı yaşamlarının herhangibir diliminde bel ağrısı çekerler. Son yıllarda zaten dikkat çekici olan bu oranlarda artış eğilimi gözlenmektedir. Bu durumun olası nedeni, gelişen teknolojik ortamlardan kaynaklanan işyeri, ev ve kısacası şehir tipi yaşamdır.

İnsan teknolojiyi doğaya hakim olmak, giderek daha çok refah içinde yaşamak adına aslında kendi doğasını değiştirmekte, dolayısıyla insan sağlık ve hastalıklarına bakış ve yaklaşım da dönüşmektedir. Bu bağlamda bel ağrılarının nedenleri, önlemleri, tedavileri konusunda tartışmak uygun ve gereklidir.

Konu başlığını bel fıtıkları olarak vermememizin nedeni aslında tüm bel ağrılarının yalnızca % 1-3’ünün bel fıtığı olmasıdır. Bir başka deyişle bel ağrılarının tümü bel fıtığı değildir, önemli bir kısmı taklit eden hastalıklardır. İsterseniz biraz hangi tür hastalıkların bel fıtığını taklit ettiğinden konuşalım:

Bu konuda uzun ve ayrıntılı bir liste hazırlamak olanaklıdır, ancak biz uzmanlık dallarına göre ana başlıklar şeklinde sunmayı yeğledik. Üroloji, Kadın Doğum Hastalıkları, Ortopedi, Travmatoloji, Genel Cerrahi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Nöroloji, Damar Cerrahisi, Romatoloji(Romatizmal Hastalıklar), Enfeksiyon Hastalıkları, Onkoloji(Kanserbilim), Geriatri(Yaşlılık Bilimi), İmmünoloji, Psikiyatri, Dermatoloji(Deri Hastalıkları), Spor Hekimliği …başka bir hekimin elinde listeyi uzatmak olanaklıdır.

Bu geniş tıp anadal yelpazesini tek tek konuşmak yer ve zaman alır, bu köşenin sınırlarını da aşar. Bu nedenle yalnızca iki adet örnek verelim. Urolojik Hastalıklardan basit bir idrar yolu enfeksiyonu veya Deri Hastalıklarından halk arasında da zona olarak tanınan Zona zoster(virüslerin neden olduğu, sinir köklerini tutan uçuk benzeri bir sinir ve cilt hastalığı) bel fıtığını taklit edebilir ve bu örnekler konunun genişliği hakkında fikir verebilir.

Elbette bu denli geniş bir konuda hastaya ve hastalığa hakim olmak hekimlerin işidir. Ancak tek tek kişilere de sağlıklarını korumak adına görevler düşer. Bunun yolu yazının başlarında sunulan yönlerden konuyu akılda tutmak ve şehir tipi yaşamın sağlığa olumsuz etkilerinini giderecek, bunlardan korunacak yollar aramaktır. Bu amaçla oturulacak sandalye ve koltuğun ergonomik(çok basit bir ifadeyle bel kavsini kavrayacak arkalığa sahip) seçilmesi, uygun ergonomik yatak seçimi, uzun süre oturularak yapılan işte çalışanların zaman zaman kalkıp bel kaslarını çalıştırması, en azından yürümesi, yerden kaldırılacak eşyanın bir toplu iğne olsa bile dizleri kıvırarak ve vücudu dik tutarak alınması, bel kuvvetlendirici sporlar yapılması(yüzme özellikle yararlıdır) vb. önlemler son derece önemlidir.

Tüm bunlar yapılsa bile yine de bel fıtığına yakalanmanız olasılığı vardır. Bel fıtığı hastasının tedavisinde belki de son durak yukarıdaki anadal listemizde sayılmayan, ancak elbette ki konuyla yakından ilgili Beyin ve Sinir Cerrahisidir. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı daha önce sayılan tüm olasılıkları akılda bulundurup, hastalığı diğer bel rahatsızlıklarından ayırırarak tedavi  etmeye çalışır. Tedavisinde son seçenek ameliyattır. Ameliyat kararı vermesinde hastalıklar kadar hastaya ait özellikler de etken olur(yaş, cinsiyet, meslek, hastanın başka hastalıkları vb). Genelde ameliyat kararı; bacak kuvvetinde azalma veya ayak felçleri, istirahat veya ilaçlarla giderilemeyen ağrılar, idrar kaçırma türünde sorunlar, diz veya ayak bileği refleks kusurları gibi durumlarda verilir.

Bel fıtığı bel omurları arasında yastık görevi yapan dokunun bulunduğu yerden taşarak bacağa giden sinir köklerine basması demektir. Tedavi seçeneği cerrahi olduğunda Beyin ve Sinir Cerrahı uygun yöntemle ilgili bölgedeki basıyı kaldırarak siniri rahatlatır. Yukarıda sunulan türde bir bakış açısıyla yaklaşıldığında, uygun tanı ve cerrahi yöntemlerle, belirti ve bulguların giderilmesi  dramatik iyileşme sağlar. Ancak sonrasında da yine olumlu bir bel kullanma alışkanlığı geliştirilmesi, aynı veya başka bir seviyeden bel fıtığına yakalanılmaması açısından önemli ve gereklidir.

13 Ekim 2017 Beyin ve Sinir Cerrahisi , , 0 Yorumlar
Daha fazla oku...